რუსთაველის თეატრი

რუსთაველის თეატრი 1897 წელს აღდგენილი ქართული პროფესიული თეატრის მემკვიდრეა. მისი მთავარი დანიშნულება იმთავითვე ეროვნული თვითმყოფადობის შენარჩუნებისა და ქართული ენის და კულტურის გადარჩენა იყო. 1882 წელს დავით ერისთავის „სამშობლო“ მშვიდობიან დემონსტრაციად იქცა. 1918 წელს სწორედ რუსთაველის თეატრის აივნიდან წაიკითხეს დამოუკიდებლობის დეკლარაცია, რამაც თეატრი ჩვენს ქვეყანაში მიმდინარე პროცესების ეპიცენტრად იქცა.

რუსთაველის თეატრში მოღვაწეობდა ქართველი რეჟისორი კოტე მარჯანიშვილი („ლოპე დე ვეგა“ 1992, შექსპირის „ჰამელტი“1925, „მზეთამზე“ 1926). მისი შემოქმედება გამოირჩევა რეფორმატორული აზროვნებით, რამაც მნიშვნელოვანი ზეგავლენა მოახდინა ადამიანების ცნობიერებაზე. ეს ის წლებია, როდესაც საქართველოს ანექსია ხელმეორედ მოხდა. თეატრის ახალი სამხატვრო ხელმძღვანელი, სანდრო ახმეტელი („ლამარა“ 1930, „ანზორი“ 1928, „ყაჩაღები“ 1933) ეროვნული თვითშეგნების გაღრმავებით ქართველ ხალხს შინაგანი აფეთქებისათვის ამზადებდა. ამ პროტესტისთვის 1036 წელს იგი დახვრიტეს როგორც ხალხის მტერი. რეჟისორის ბედი გაიაზრეს მისმა თანამოაზრეებმა და მიმდევრებმა.

თეატრს მნიშვნელოვანი ფუნქცია დაეკისრა. ეროვნული მუხტი და ნოვატორობა თაობიდან თაობას გადაეცა. XX საუკუნის 50-იან წლების დასაწყისში რუსთაველში რეჟისორთა და მსახიობთა ახალი თაობა მოდის. შეიქმნა თანამოაზრეთა ჯგუფი „შვიდკაცა“, რომელიც მომავალში ისტორიული და შემოქმედებითი ციკლის დასაყრდენ ძალად იქცა, რაც ბატონი მიხეილ თუმანიშვილის დიდი დამსახურებაა („ანტიგონე“ 1968, „იულიუს კეისარი“ 1972, „ესპაბელი მღვდელი“ 1956).

რუსთაველის თეატრის საერთაშორისო ტრიუმფი რობერტ სტურუას სახელს უკავშირდება („სეილემის პროცესი“ 1969, „ყვარყვარე“ 1974, „კავკასიური ცარცის წრე“ 1975, „რიჩარდ „II” 1979, „მეფე ლირი“ 1987) მისმა სპექტაკლებმა ქართულ თეატრს მსოფლიო აღიარება მოუტანა. გერმანია, ინგლისი, შოტლანდია, პოლონეთი, საბერძნეთი, არგენტინა, მექსიკა, რუსეთი, ა.შ.შ. ფინეთი, ისლანდია აი, არასრული სია იმ ქვეყნებისა, სადაც რუსთაველის თეატრის წარმოდგენები იმართება. თანამედროვეობის ერთ-ერთი უდიდესი რეჟისორის სპექტაკლები ცოცხალ ლეგენდებად რჩებიან. გაჩნდა „სტურუას თეატრის“ მოდელი. მისი ფანტაზია ამოუწურავია და მას ყოველთვის უპყრია სპექტაკლის იდეა და რიტმი.

დღეს თეატრი უამრავ საერთაშორისო პროქტშია ჩართული. მან არა ერთი ახალი ინიციატივა წამოიწყო თანამედროვე პრაქტიკის დასამკვიდრებლად. თეატრის ინიციატივით ხორციელდება კულტურული გაცვლის პროგრამები. იგი ქვეყნის საუკეთესო კულტურულ-საგანმანათლებლო კერაა.

თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელია რობერტ სტურუა.